Τρίτη 27 Μαρτίου 2012

Ποιοι κρύβονται πίσω απο τις φιγούρες στην Τράπουλα;

    Φαντάζομαι οι περισσότεροι έχουν συνδυάσει την τράπουλα με τα Χριστούγεννα.. Εγώ όχι και τόσο. Πιο πολύ την έχω συνδυάσει με καλοκαίρι, διακοπές, βράδια στην αυλή να παίζουμε "αγωνία" ή μπιρίμπα!! Και μιας και άνοιξε ο καιρός εγώ την τράπουλα θυμήθηκα!!
    Σήμερα σας έχω τα άτομα τα οποία κρύβονται πίσω από τις φιγούρες της τράπουλας! Αλλά πρώτα μια εισαγωγή! Ναι.. ναι.. κι άλλη!!

    Η λέξη «τράπουλα», που σημαίνει τη «δεσμίδα των παιγνιόχαρτων», προέρχεται από την ιταλική λέξη «trappola», που σημαίνει «παγίδα» και «δόλος».
Η τράπουλα αποτελείται από τα «τραπουλόχαρτα» ή «παιγνιόχαρτα» ή «χαρτιά» και προήλθε από το ιταλικό παιχνίδι «ταρόκ» ή «ταρόκο», που παιζόταν με χοντρά τετράγωνα ή παραλληλόγραμμα χαρτιά με αριθμημένες φιγούρες τόσο για ψυχαγωγία, όσο και για κερδοσκοπία. Αυτό, με τη σειρά του, προέρχεται από την «τράπουλα Ταρό», που επιζεί μέχρι τις ημέρες μας και έχει αποκλειστικά και μόνο αποκρυφιστικό περιεχόμενο και προορίζεται για μαντεία. Το πιθανότερο είναι η απλή τράπουλα και το Ταρό αρχικά να συνυπήρχαν, παράλληλα, στη συνέχεια να ενώθηκαν – συνδυάστηκαν και κατόπιν πάλι να διαφοροποιήθηκαν. Αυτά ως προς το πιο πρόσφατο ιστορικό παρελθόν της τράπουλας. Διότι η καταγωγή της, αβέβαιη, χάνεται μέσα στον χρόνο, στους μύθους και στις παραδόσεις.
    Είναι πολύ δύσκολο να πούμε ποια η προέλευση της τράπουλας. Λέγεται πως μπορεί να προήλθε από Άραβες, να έχει τόπο καταγωγής την Αίγυπτο, την Ινδία ή την Κίνα, με την τελευταία να θεωρείται ως η πιο αληθείς προέλευσή της. Όπως και να έχει στην Ευρώπη και την Ασία ήρθε μεταγενέστερα.
    Η εξέλιξη και η κατασκευής της τράπουλας, διαφέρει από χώρα σε χώρα. Χαρτόνι, ύφασμα, πλαστικό κ.α. μπορεί να χρησιμοποιηθούν για την κατασκευή της τράπουλας. Κάτι άλλο που διαφέρει από τόπους σε τόπους είναι τα φύλλα που απαριθμεί. Οι ενετικές δέσμες αποτελούνται από 70 φύλλα, αυτές της Μπολόνιας από 97 φύλλα και οι γαλλικές από 52 φύλλα, παραλλαγή η οποία τελικώς επικράτησε διεθνώς.
    Παλαιότερα στα τραπουλόχαρτα υπήρχαν διάφορα σύμβολα, όπως ο ήλιος, η σελήνη, το σπαθί κ.λπ. Στη Γερμανία και την Ελβετία οι τέσσερις σειρές – “φυλές” είχαν την παράσταση και ονομάζονταν: φύλλα, κουδούνια, βελανίδια και καρδιές. Στην Ιταλία και στην Ισπανία οι τέσσερις “φυλές” ήταν τα μπαστούνια (bastoni), τα νομίσματα ή δηνάρια (denari), τα σπαθιά (spade) και τα κύπελλα (coppe), που υποτίθεται πως συμβόλιζαν, αντίστοιχα, τέσσερις μεσαιωνικές τάξεις: τους αγρότες, τους εμπόρους, τους ευγενείς και τον κλήρο. Τελικά το σύστημα που επικράτησε ήταν το γαλλικό. Αποτελεί συγκερασμό των παραπάνω, και έχει τριφύλλια (trèfles, ♣), καρά (carreaux, ♦), πίκες (piques, ♠) και καρδιές (coeurs, ♥), οι δε φιγούρες είναι βασιλιάς, ιππότης και υπηρέτης, ενώ αργότερα προστίθεται η βασίλισσα, με αποτέλεσμα η τρίτη σημερινή φιγούρα, ο βαλές, να πάρει χαρακτηριστικά και του ιππότη και του υπηρέτη.
    Και πάμε και στο ζητούμενο.. Σε ποιούς ανθρώπους είναι αφιερωμένες οι φιγούρες.
Οι φιγούρες αυτές παρίσταναν ή αναφέρονταν και συνεπώς πήραν τα ονόματα ηρώων της μυθολογίας ή προσωπικοτήτων της παγκόσμιας ιστορίας, οι οποίοι, πλέον, είναι καθορισμένοι – καθιερωμένοι: Οι τέσσερις βασιλείς είναι οι:
Ιούλιος Καίσαρας (ρήγας καρό)
Καρλομάγνος (ρήγας κούπα)



Δαβίδ (ρήγας μπαστούνι)
Μέγας Αλέξανδρος (ρήγας σπαθί)

















Οι τέσσερις ντάμες είναι:

Παλλάδα Αθηνά
Ιουδήθ
Ραχήλ






 και η νεράιδα Αρζίν (δυστυχώς δεν βρήκα κάποια φωτογραφία να βάλω)





οι τέσσερις βαλέδες είναι:

Έκτορας
Λάνσελοτ

 ο Οζιέ και ο Λαϊρ (δυστυχώς ούτε και για αυτούς βρήκα εικόνα)

    Κατά τη διάρκεια της Γαλλικής Επανάστασης, όπως ήταν φυσικό, οι φιγούρες αντικαταστάθηκαν: οι βασιλείς της τράπουλας αντικαταστάθηκαν από φιλοσόφους (Μολιέρος, Λαφονταίν, Βολταίρος, Ρουσσώ), οι ντάμες – βασίλισσες από αρετές και οι βαλέδες από δημοκρατικούς στρατιώτες. Αργότερα επιχειρήθηκε να επιβληθεί μια «αυτοκρατορική» τράπουλα, σε σχέδια του ζωγράφου Δαβίδ, αλλά τελικώς τα παραδοσιακά χαρτιά, αυτά δηλαδή με τους βασιλείς, τις βασίλισσες και τους βαλέδες, επανεμφανίστηκαν το 1813 και επεκράτησαν οριστικά.
    Η παλαιότερη γνωστή ελληνική τράπουλα χρονολογείται στο 1822 και σ’ αυτήν οι τέσσερις ρηγάδες απεικονίζονται με τις μορφές των Αλέξανδρου Υψηλάντη, Οδυσσέα Ανδρούτσου, Γεωργάκη Ολύμπιου και Γεωργίου Καντακουζηνού.
    Η αμέσως επόμενη, χρονικά, ελληνική τράπουλα, που είναι και η πιο γνωστή (δεδομένου ότι θεωρείται η παλαιότερη σωζόμενη) τυπώθηκε το 1829 στην Ουγγαρία, ήταν δέσμη γαλλικού τύπου και είχε ως φιγούρες τις εικόνες των ηρώων της Επανάστασης του 1821. Συγκεκριμένα οι φιγούρες αυτές είναι των: Καποδίστρια (Ρήγας κούπα), Κουντουριώτη (Ρήγας σπαθί), Μαυροκορδάτου (Ρήγας καρό), Υψηλάντη (Ρήγας μπαστούνι), Ελλάδας (Ντάμα κούπα), Αθηνάς (Ντάμα καρό), Καρτερίας (Ντάμα μπαστούνι), Μιαούλη (Βαλές κούπα), Κολοκοτρώνη (Βαλές σπαθί), Μπότσαρη (Βαλές καρό) και Κανάρη (Βαλές μπαστούνι). Τα 11 αυτά σωζόμενα φύλλα μπορεί κάποιος να δει στο Ιστορικό και Εθνολογικό Μουσείο των Αθηνών.


     Καλή υπόλοιπη εβδομάδα να έχουμε εύχομαι!! Α! και όποιος θέλει να μάθει κι άλλα για την τράπουλα ο σύνδεσμος είναι παρακάτω.. ελληνική wikipedia ή αλλιώς βικιπαίδεια!!



Πηγές: http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A4%CF%81%CE%AC%CF%80%CE%BF%CF%85%CE%BB%CE%B1

24 σχόλια:

  1. Ουσιαστικά δηλαδή το όνομα της τράπουλας είναι μια δόλια παγίδα, αρκετά ταιριαστό αφού ένα μεγάλο μέρος του τζόγου βασίζεται πάνω της, Συγχαρητήρια για το ενδιαφέρον άρθρο και καλή εβδομάδα

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Ακριβώς! Και αν κρίνουμε από την παλαιότητά της (9ος- 10ος αιώνας), πρέπει να ήταν από τις πρώτες μορφές τζόγου γενικότερα!

      Διαγραφή
  2. Πολύ ενδιαφέρον. Πάντα αναρωτιώμουν τι σημαίνουν όλα αυτά!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Και εγώ το ίδιο!! Και με λίγο ψάξιμο βρήκα μπόλικη ιστορία πίσω τους!

      Διαγραφή
  3. Παρόλο που είχα ασχοληθεί λίγο με το θέμα στο παρελθόν έμαθα πόσα πράγματα με το άρθρο σου!!!Είναι ότι πιο κατατοπιστικό έχω διαβάσει μέχρι σήμερα σχετικά με τις τράπουλες.Να έχεις μια καλή συνέχεια!!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Σε ευχαριστώ πολύ Σπυριδούλα! Και εσύ καλή συνέχεια με τις υπέροχες δημιουργίες σου!

      Διαγραφή
  4. Ενδιαφέρον θέμα!!!
    Σ' ευχαριστώ για την επίσκεψη!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Δεν χρειάζεται ευχαριστώ! Φτιάχνεις τόσο όμορφα πράγματα, και αυτό το πράσινο κολιέ ήταν απίστευτο!!

      Διαγραφή
  5. πολυ ενδιαφέρον όλα αυτά !! ουτε που θα μου περνούσε απο το μυαλό οτι θα σήμαινε κατι τετοιο!!
    καλή συνέχεια με ακόμα υπέροχα αρθρα!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Σε ευχαριστώ πάρα πολύ! Θα προσπαθήσω όσο μπορώ να είναι ενδιαφέρον τα άρθρα μου! Αφού δεν δημιουργώ, ας ενημερώνω τουλάχιστον! χι! χι!

      Διαγραφή
  6. καλησπέρα γυναίκα του χειμώνα...
    ανταποδίδω την επίσκεψη και χαίρομαι για το ενδιαφέρον άρθρο που διάβασα...
    με μιά μικρή διόρθωση αν μου επιτρέπεις...
    τα τυχερά παιχνίδια γενικά,σύμφωνα με μαρτυρίες από τα Ομηρικά Επη,ήταν ιδιαίτερα δημοφιλή πολύ πριν από τον 9ο-10ο αιώνα,στην Αρχαία Ελλάδα,περίπου 3.500 χρόνια πριν...
    κατά τα άλλα,ο τζόγος υπάρχει και θα εξακολουθήσει να υπάρχει όσο υπάρχουν οι άνθρωποι που κυνηγούν τη θεά Τύχη...
    να έχεις ένα καλό απόγευμα...-:))

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Καλησπέρα κι από μένα!! Κανένα πρόβλημα σχετικά με την διόρθωση! Στο σχόλιο σχετικά με τον 9ο-10ο αιώνα, αναφερόμουν στην Τράπουλα, αλλά έχεις δίκιο σχετικά με την αρχαία Ελλάδα (βλέπε παιχνίδια κυβείας ή αλλιώς ζάρια)! Εξάλλου κάθε διόρθωση ευπρόσδεκτη είναι από την στιγμή που γίνεται καλοπροαίρετα όπως η δική σου! Καλό απόγευμα και καλή υπόλοιπη εβδομάδα!! :)

      Διαγραφή
  7. Για φαντάσου,ποτέ δεν είχα σκεφτεί ότι μπορεί να κρύβουν τόσα οι φιγούρες της τράπουλας!!!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. ΠΟΛΥ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΑ ΟΣΑ ΜΑΣ ΑΝΑΦΕΡΕΙΣ!
    ΚΑΠΟΤΕ ΠΑΙΖΑΜΕ ΛΙΓΑΚΙ ΤΙΣ ΠΡΩΤΟΧΡΟΝΙΕΣ.....
    ΚΑΛΟ ΣΒΚ!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. Πω πω κοίτα να δες τι μαθαίνει κανείς. Μου κάνει εντύπωση πως πίσω από ένα απλό παιχνίδι κρύβονται τόσες λεπτομέριες.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  10. Τρομερή ανάρτηση! Μπράβο!

    καλό μήνα *

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  11. Συγχαρητήρια για το φανταστικό άρθρο!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  12. Καλό Σ/κο κι απο ΄μενα Taelia, να περάσεις όμορφα!
    Φιλιά
    Σοφία

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  13. Ευχαριστώ για τις ενδιαφέρουσες πληροφορίες!!Χρόνια πολλά!!!Χριστός Ανέστη!!! φιλάκια.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  14. Πολύ χαίρομαι που σας άρεσε τόσο το άρθρο!! Προσεχώς έχω και το πώς πήραν οι μήνες τα ονόματά τους ;)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  15. οι στάσεις στις φιγούρες,προφιλ η ανφας, τι σημαίνουν??

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Στην ελληνική wikipedia δεν αναφέρονται στο πως είναι ζωγραφισμένες οι φιγούρες. Αντίθετα, στην Αγγλική, όπου και δίνονται περισσότερες πληροφορίες μπορείς να διαβάσεις ποιές φιγούρες είναι "αλλιώς" αν και ο λόγος ακριβώς δεν δίνεται.. Ό, τι διαφέρει από φιγούρα σε φιγούρα, κατηγορούν την κακή αντιγραφή της τράπουλας μέσα στο πέρασμα των χρόνων. Ο σύνδεσμος είναι εδώ:
      http://en.wikipedia.org/wiki/Playing_card
      Και το κεφάλαιο που αναφέρεται στην ερώτησή σου είναι το "Styling". Ελπίζω να βοήθησα.
      Καλό σου βράδυ!

      Διαγραφή
  16. http://www.pokerlobbygr.com/article/16474/poker-xekinese-osminoiko-paihnidi

    ΑπάντησηΔιαγραφή